Het kan iedereen overkomen. En ook bij atleten van het Valley Running team komt het wel eens voor. Heb je de hele winter goed getraind, het zomerseizoen is in volle gang, je denkt lekker te gaan scoren en dan wil de “grote klapper” maar niet komen. Je bent gewoon niet in vorm. Hoe kan dat nou en wat nu?
Analyse
Maak eerst eens een goede analyse. Wat is er aan de hand? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Weet je waar de vormdip vandaan komt, dan weet je wat je er aan kan doen. En hoe je eventueel het tij nog kan keren. Meest voor de hand liggend is om het in de volgende factoren te zoeken.
- Training
- Omgeving
- Gezondheid
- Prestatiedruk
Training
Allereerst is de vraag of je wel goed getraind hebt. En met goed trainen bedoel ik niet alleen voldoende volume en intensiteit. Maar vooral ook de goede intensiteit. Bij inspanningen langer dan 5 minuten heeft het aerobe systeem meer dan 85% aandeel in de prestatie. En hoe langer de afstand, des te hoger dat percentage zelfs wordt. (Zie ook hier). Maar in hun enthousiasme willen sommige lopers tijdens de training stiekem nog wel eens net iets te vaak het anaerobe systeem “aantikken”.
Vooral als de wedstrijden naderen hebben sporters de neiging om vertrouwen te tanken door lekker stevig door te lopen op de trainingen. En daarmee laten ze de balans doorslaan naar het anaerobe (= verzurende) gebied. Zeker bij hen die graag op gevoel trainen gaat het wat dat betreft wel eens mis. Dat heb ik in het verleden regelmatig gezien. De sporters gaven dan aan dat de training echt goed en aeroob aanvoelde, maar ging ik dat eens meten, dan zag ik regelmatig waarden tussen de 8-10 mmol lactaat op de display van mijn lactaatmeter. Het gevoel kan dus een enorme bedrieger zijn. Om je een idee te geven van wat qua lactaatwaarde nog aeroob is: bij de meeste atleten van het Valley Running Team ligt de grens van aeroob-anaeroob trainen tussen ongeveer 2,5-3,5 mmol lactaat.
Dus check of het aerobe niveau nog wel op peil is en of je aerobe trainingen ook echt aeroob zijn. Meestal is het aerobe niveau wat weggezakt bij tegenvallende prestaties. Ik meet eigenlijk nooit dat een sporter niet goed kan verzuren. Het probleem is eerder dat ze dat verzuren juist te snel en te makkelijk doen. En daarmee ondermijnen ze het aerobe systeem dat zo broodnodig is voor de midden en lange afstanden. Meestal is dan ook de conclusie…….even wat rustiger trainen en gebruik je hartslagmeter maar eens goed.
Omgeving
Naast je training heeft de omgeving ontzettend veel invloed op je prestatievermogen. (Lees ook deze blog). Recent heeft een aantal sporters die ik begeleid te maken gehad met een verhuizing. En dat kost ze gewoon hun vorm. Geef jezelf na een verhuizing even de tijd om weer terug in het ritme en op niveau te komen. Sowieso kost elke verandering energie. Ook als een verandering leuk is.
Je energie kan je maar 1x uitgeven. Gaat die energie meer naar gebeurtenissen buiten de sport, dan kan je die niet meer uitgeven aan de training en het herstel van die training. Zaken zoals bijvoorbeeld drukte en stress op het werk, reizen, problemen en tegenslagen in de privé sfeer, hebben hun weerslag op je prestatievermogen. Accepteer dat zoiets een rol speelt. Breng het geduld op om alles weer op de rit te krijgen. En als je kan trainen, doe het dan op het niveau dat je op dit moment hebt in plaats van op het niveau dat je had of ambieert.
Zeker in grote stressperiodes is het juist goed om de training echt heel rustig te houden. Een ontspannen duurloopje kan helpen om de stress wat te neutraliseren. Terwijl een intensieve training het stressniveau in je lichaam alleen maar verhoogt.
Gezondheid
Het is zeker raadzaam om naar de gezondheid te kijken. Mogelijk is er in het voortraject een virusje geweest dat de gezondheid en daarmee fitheid ondermijnd heeft. Maar ook een tekort aan iets kan de oorzaak zijn van het prestatieverlies. Bijvoorbeeld een te lage ijzerstatus met een daardoor teruglopend aantal rode bloedlichaampjes zorgt er voor dat je minder goed kan presteren.
Heb ik het vermoeden dat er iets aan de fitheid van een sporter schort, dan stuur ik ze door naar de sportarts voor een nader onderzoek. Doortrainen terwijl je niet helemaal fit bent, kan leiden tot een vorm van overreaching (overbelasting). Ook al is een schema nog zo voorzichtig, als het lijf niet helemaal in orde is, kan een simpele training al te veel zijn. Dus even een pas op de plaats en juist wat minder doen in plaats van meer is dan het meest probate middel.
Prestatiedruk
Tot slot kan ook de prestatiedruk bij een sporter leiden tot prestatieverlies. Zeker als de focus te veel komt te liggen op het resultaat in plaats van het proces naar dat resultaat toe. Het is belangrijk om plezier in dat proces te houden. Je loopt hard omdat je het leuk vindt toch?
De aandacht leren verleggen naar datgene waar je echt invloed op hebt, verschillende wedstrijdscenarios doornemen en de race visualiseren, je uitspreken als je toch even net wat te zenuwachtig wordt zijn tools die je kan gebruiken. Een aantal sporters heeft ook baat bij ontspanningstechnieken.
Maar draait het even niet, dan wordt me net iets te vaak geroepen dat het wel tussen de oren zal zitten. Ik sta voor een iets meer holistische benadering van begrippen als vorm en diep kunnen gaan. Een sporter die goed getraind heeft en fit is, kan veel dieper gaan dan iemand die niet helemaal fit is. Dat heeft niks met mentale weerbaarheid te maken. Je brein is nu eenmaal beschermend ingesteld.
Ben je niet helemaal fit, dan geeft je brein niet alle energie vrij. Dit doet het brein om het lichaam niet in de gevarenzone te brengen. En dan “lijkt” het of je niet alles kan geven. Dan kom je over de finish en dan ben je eigenlijk helemaal niet moe. Maar je was in feite nog niet klaar om al zo af te zien. Ben je wel topfit, dan kan je veel dieper gaan.
Daarnaast zie ik vaak dat sporters die echt fit zijn en goed getraind hebben met net iets meer vertrouwen aan de startlijn verschijnen. Ze zijn wel zenuwachtig, maar de wetenschap van een goede voorbereiding geeft een zekere mate van rust.
Hoe kom je weer in vorm?
Wil je weer terug komen op niveau, dan is doorgaans het medicijn “rustiger trainen”. Trainen op het niveau dat je op dit moment hebt! En in sommige gevallen is het ook een kwestie van even wat minder trainen. De meeste sporters hebben juist de neiging om meer te doen en harder te trainen als het even niet draait. Maar ik heb slechts sporadisch meegemaakt dat harder trainen de oplossing was om weer in vorm te komen. Meestal ligt de sleutel juist bij rustiger trainen als je echt beter wilt worden.
